КЎПКАРИ

Кўпкари – бу чавандозлар баҳси. Ота-бобларимиз гўдакликдан болалаик фаслига кирган фарзандларининг қўлини ҳалоллаш, бўй йетган қизларни узатиш, йигитларни уйлантириш тўйларида халққа ош бериб, сўнггида кўпкари баҳси томошаларини кўрсатишган.

Кўпкари – бу чавандозлик, от устида оммавий мусобақа шартларини бажариб, ғолиб чиқиш учун олиб бориладиган кураш жангидир. Кўпкарининг номини улоқ ҳам дейишади.

Кўпкари баҳсида сўйилган улоқ (ечки боласи)танаси тўй – мусобақа ҳакамлари томонидан ўртага ташланиб, ушбу кураш шартлари ана шу улоқ билан боғлиқ ҳолда бажарилади. Кўпкари асосан якка баҳс. Мусобақа шарти ўртага ташланган улоқ танасини тақимга (чавандоз сони билан арғумоқ сағриси орасида) қисиб, майдонни гир айлантирганча, белгиланган манзилга – улоқ кайвони ҳакам ёнига биринчи бўлиб келтириб ташлаш.

Кўпкарида от эгаси пойгага тушиши ҳам мумкин, тушмаслиги ҳам мумкин. Чавандозлар кексайганларида, улоққа ўзлари турли сабабларга кўра тушолмаслиги сабабли кўпкари шартларига тайёрланган “ақлли”, “тажрибали” отларини ёш чавандозларга “кира”га берадилар. Бу ўринда ҳам ғолиб чиққан арғумоқ ғайратли чавандози билан от эгаси мукофотни бўлиб оладилар.

Мустақилликка эришганимиздан сўнг асрий анъаналаримиз қаторида кўпкари ҳам қайта тикланди. Турли байрам, тўй – хашамлар, халқ сайилларида от чоптириб, улоқ учун курашаётган ватандошларимиз кўпчиликни ташкил этади. Улоқ кўпкари бўйича Ўзбекистон чемпионати ташкил қилинди. Қўшни давлат чавандозлари ўртасида турли мусобақалар ўтказилмоқда.